اثر حافظ بر ادبیات جهان که باید بدانید!
حافظ به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین شاعران تاریخ ادبیات فارسی، شناخته میشود و بی‌شک، میتوان او را یکی از تأثیرگذارترین شاعران معاصر فارسی‌زبان دانست. در قرون 18 و 19، اشعار حافظ به زبان‌های اروپایی ترجمه شد و نامش به محافل ادبی جهان غرب رسید.
بدین ترتیب، گوته شاعر، نویسنده، نقاش، محقق، مردم‌شناس، فیلسوف و سیاستمدار آلمانی، اثر بزرگ «مبل شرقی» را تحت‌تأثیر آثار حافظ نوشت. فیلسوفان بزرگی چون نیچه نیز، آثار بزرگی را با استفاده از اشعار حافظ، خلق کردند. تأثیر جهان بینی حافظ بر ادبیات جهان را میتوان در ادبیات آمریکا نیز، مشاهده کرد، رالف والدو امرسون، شاعر مشهور آمریکایی، یکی از طرفداران اصلی حافظ بود. با ما در ادامه این مقاله، همراه باشید تا با اثر حافظ بر ادبیات جهان، بیشتر آشنا شوید.
ویژگی‌های دیوان حافظ شیرازی
دیوان حافظ، دارای 500 غزل، 42 رباعی و تعدادی قصیده است. حافظ به طور متوسط در سال، فقط 10 غزل می‌نوشت و دیوان خود را در مدت 50 سال، سروده است. دیوان حافظ، بیش از چهارصد بار به زبان فارسی و سایر زبان‌های دنیا منتشر شده است.
تعداد نسخ خطی ساده یا تذهیب این دیوان در کتابخانه‌های ایران، پاکستان، افغانستان، ترکیه، هند و حتی کشورهای اروپایی، بیشتر از سایر دیوان‌های فارسی است. یکی از ویژگی‌های خاص دیوان حافظ، تعدد نسخه‌های با واژگان مختلف و واژه‌های متفاوت است که تصحیحات متعدد و گاه متناقضی از سوی تصحیح‌کنندگان به همراه داشته است.
رباعی‌های متعددی هم به حافظ شیرازی، نسبت‌داده‌شده است که البته در مقایسه با غزل‌های سروده شده توسط او ارزش بالایی ندارد؛ اما تردید زیادی در انتساب برخی از آنها وجود ندارد.
اثر حافظ بر ادبیات جهان چیست؟
امروزه دیگر حافظ، شاعری متعلق به کشور ایران نیست؛ زیرا اکنون، غربی‌ها و اروپایی‌ها نیز، اشعار او را زمزمه میکنند. حافظ، شاعری بود که پیام انسانیت، حکمت، تقدیر الهی و شور را به جهانیان رساند. تأثیر حافظ در ادبیات جهان، از زمان حیات او آغاز شد و تا امروز ادامه داشته و به نظر می‌رسد تا ابد نیز، ادامه دارد.
اشعار عاشقانه حافظ، به زبان‌های مختلفی از جمله انگلیسی، آلمانی، روسی و فرانسوی، ترجمه شده است. بسیاری از مترجمان به طور مستقیم از غزل‌های اصلی فارسی، ترجمه می‌کردند، اما برخی از آنان، از زبان‌های میانی، استفاده می‌کردند. اگرچه ترجمه‌های قابل‌قبولی از غزلیات حافظ در طول زمان منتشر شده است، اما هیچ یک از آنها نتوانستند، تفاوت‌های ادبی آن را بیان کنند.
گوته، شاعر و نویسنده آلمانی، یکی از افرادی بود که با اشعار حافظ، رابطه خاصی برقرار کرد و تحت‌تأثیر این غزل‌ها اشعاری تکان‌دهنده به نام «دیوان غربی - شرقی» نوشت که بعد‌ها ضمیمه کتاب حافظ شد.
البته نه‌تنها گوته، بلکه بسیاری از شاعران غربی دیگر نیز، ادبیات ایران را می‌پسندند و تحت‌تأثیر آن بودند. تا آنجا که حتی آثار ادبی در حوزه ادبیات داستانی که امروزه در ایران مخاطبان زیادی دارد و توسط اروپاییان نوشته شده است، برگرفته از آثار نویسندگان و شاعران برجسته تاریخ ادبیات ایران است.
تاثیر حافظ بر ادبیات و فلسفه غرب
حافظ شیرازی، ملقب به لسان‌الغیب، یکی از شاعران مشهور ایرانی است که تأثیر بسزایی بر ادبیات جهانی، بخصوص کشورهای غربی، داشته است. آلمانی‌ها حافظ را پیش از سایر کشورهای اروپایی، شناختند. آدام اولئاریوس، اولین هیئت اعزامی از ایران به آلمان بود که در سفرنامه خود، اطلاعاتی درباره ادبیات ایران، ارائه کرد. او باعث شد چارلز رویچکی با حافظ ملاقات کند و برخی از اشعار او را به لاتین و آلمانی، ترجمه کند.
در سال 1812، اولین ترجمه کامل دیوان حافظ، توسط فون هامر انجام شد و گوته از این ترجمه، برای نوشتن دیوان غربی - شرقی خود، استفاده کرد. پس از او نیز، مترجمان دیگری مانند: روکرت، پلاتن، هلموت ریتر، داهمر و... دیوان حافظ را ترجمه کردند.
اما انگلیسی‌ها حافظ را در قرن هجدهم، می‌شناختند. توماس هاید، کسی بود که اولین شعر حافظ را به لاتین، ترجمه کرد. همچنین، اولین اروپایی که اشعار حافظ را به فرانسوی و انگلیسی ترجمه کرد، ویلیام جونز بود. مترجمان زیادی از جمله ریچاردسون، گرترود بل، نیکلسون و... که حافظ را می‌شناختند نیز، نسبت به ترجمه دیوان او اقدام کردند.
فرانسوی‌ها حافظ را دیرتر از سایر کشورها به رسمیت شناختند. تاورنیه، اولین مسافر فرانسوی است که از محبوبیت حافظ در میان ایرانیان، خبر داده است. اگرچه مترجمانی مانند دوفرمری، نیکولا، دوویلر، آرتورگی و... تحت‌تأثیر حافظ بودند، اما هیچ‌کدام، نتوانستند همه اشعار حافظ را ترجمه کنند.
جایگاه حافظ در ادبیات جهان
امروزه به دلیل جایگاه فوق‌العاده حافظ در ادبیات جهانی، سخن‌های بسیاری را درباره او می‌شنویم. یکی از دلایلی که او به‌عنوان محبوب‌ترین شاعر ایران در سطح جهانی شناخته شده است، تمایل غزلیات او به رعایت معیارهای نقد مدرن از فرهنگ‌های غربی است.
به‌عبارت‌دیگر، ویژگی‌های غزل حافظ به نحوی است که به طرز شگفت‌انگیزی با داده‌های مبتنی بر تغییرات زبانی اخیر، مطابقت دارد. این یکی از دلایل دیگری است که حافظ را شاعری مدرن به جهانیان، معرفی می‌کند. شما می توانید با استفاده از بهترین تصحیح دیوان حافظ در اینجا، با اشعار، دیدگاه ها و علت شهرت این شاعر بزرگ آشنا شوید.
.jpg)
